Các hang động Ajanta là một quần thể các hang động cắt đá
Phật giáo có lịch sử từ thế kỷ thứ 2 trước Công nguyên đến năm 480 sau Công nguyên nằm ở huyện
Aurangabad,
tiểu bang Maharashtra,
Ấn Độ.
[1][note 1] Quần thể các hang động này bao gồm các bức tranh tường và những tác phẩm điêu khắc đá được mô tả là một trong những ví dụ tốt nhất còn sót lại của nghệ thuật Ấn Độ cổ đại, các bức tranh đặc biệt thể hiện cảm xúc thông qua cử chỉ, tư thế và hình thức.
[2][3][4]Theo
UNESCO, đây là những kiệt tác của
Nghệ thuật kiến trúc Phật giáo có ảnh hưởng đến nghệ thuật Ấn Độ sau này.
[5] Các hang động được xây dựng thành hai giai đoạn, giai đoạn đầu được xây dựng từ thế kỷ thứ 2 TCN và giai đoạn thứ hai bắt đầu từ năm 400–650 sau Công nguyên theo các tài liệu cũ hoặc từ năm 460–480 theo các tài liệu rộng rãi sau này.
[6] Đây là di tích được bảo vệ bởi Cục Khảo sát Khảo cổ Ấn Độ
[7] và kể từ năm 1983, quần thể này đã được
UNESCO công nhận là
Di sản thế giới.Hang động Ajanta tạo thành quần các tu viện và phòng thờ cổ truyền thống Phật giáo trên một bức tường đá dài 75 mét (246 ft).
[8][9] Các hang động chứa đựng những bức tranh tường mô tả kiếp trước và sự tái sinh của Đức Phật, những câu chuyện bằng hình ảnh
Jatakamala của Aryasura và các tác phẩm điêu khắc bằng đá về các vị thần Phật giáo.
[8][10][11] Hồ sơ văn bản cho thấy những hang động này đóng vai trò là nơi ở ẩn dật cho các nhà sư, cùng các thương nhân và khách hành hương Ấn Độ cổ đại. Với màu sắc sống động của những bức tranh tường vẽ rất nhiều trong lịch sử Ấn Độ, bằng chứng là các ghi chép lịch sử, các hang 16, 17, 1 và 2 của Ajanta tạo thành tập hợp bức tranh tường Ấn Độ cổ lớn nhất còn sót lại.
[12]Hang động Ajanta được nhắc đến trong cuốn hồi ký của một số du khách Phật giáo Trung Quốc đến Ấn Độ thời Trung Cổ và bởi một vị quan
Đế quốc Mogul trong thời đại
Akbar đầu thế kỷ 17.
[13] Chúng bị bao phủ bởi những cánh rừng rậm cho đến khi vô tình "phát hiện" và gây chú ý cho phương Tây vào năm 1819 bởi một sĩ quan thực dân Anh là Đại úy John Smith trong một chuyến săn bắn hổ.
[14] Các hang động nằm trong bức tường đá phía bắc của hẻm núi hình chữ U được hình thành bởi sông Waghur
[15] trên cao nguyên Deccan.
[16][17] Trong hẻm núi là một số thác nước, có thể nghe thấy từ bên ngoài các hang động khi dòng sông lên cao.
[18]Cùng với
Các hang động Ellora, Ajanta là một trong những điểm du lịch lớn thu hút khách của bang
Maharashtra. Đó là một di tích nằm cách 6 kilômét (3,7 dặm) từ
Fardapur, 59 kilômét (37 dặm) từ thành phố
Jalgaon, 104 kilômét (65 dặm) từ
Aurangabad và 350 kilômét (220 dặm) về phía đông-đông bắc
Mumbai.
[8][19] Ajanta nằm cách quần thể hang động Ellora khoảng 100 kilômét (62 dặm). Tại Ellora cũng chứa đựng các hang động
Ấn Độ giáo,
Kỳ Na giáo và
Phật giáo. Phong cách kiến trúc Ajanta cũng được thấy trong các hang động Ellora,
Elephanta,
Aurangabad,
Shivleni và nhiều đền hang khác ở
Karnataka.
[20]